Er bloavezhioù 1970, un toullad tud eus bed ar sinema hag ar sevenadur a gomañs da verniañ filmoù kozh diwar-benn Breizh peotramant troet gant Bretoned en diavaez-bro. Ar Gwarez Filmoù zo krouet goude-se e 1986, ha diwar luskadenn Jean-Pierre Berthomé, Alain Bienvenu, Jean-Yves Veillard ha Donatien Laurent, e teu da vout ur gevredigezh e 1989. E Brest emañ staliet ar gevredigezh hirio, hag daou skourr zo dezhi e Roazhon hag en Naoned. Ar renerez nevez, Gaïd Pitrou, he deus labouret e-pad 10 vloaz evit Ministrerezh ar Sevenadur, diwar-benn ar glad. Displegañ a ra deomp peseurt mod eo aet da gresk an dielloù fiziet er Gwarez filmoù. Paperoù kozh, enrolladennoù ha filmoù dreistholl a zo bet miret ennañ. E 1992 e konted 2 871 film dalc'het gant ar gevredigezh, ha 27 639 hirio an deiz ! An hanter eus ar filmoù-se zo bet savet gant tud a vicher, hag an hanter all gant tud prevez. Ouzh 7 200 film e c'hall an nen sellet war lec'hienn internet ar Gwarez Filmoù, evit netra, abaoe ar pennad kraouiañ kentañ. Filmoù souezhus dre o c'halite pe o danvez, diwar-benn buhez pemdez ar Vretoned, o labour, o gouelioù peotramant o c'hêrioù. Ur gwir deñzor a dalvo evit ar c'hlasker, ar re yaouank pe gozh, ha kement hani a glasko un testeni eus e vroig, e barrez ha memes tud anavet gantañ. Efedus eo kaout ur film e-touesk ar re-se, gant anv ur barrez, peotramant dindan un tem e-giz al labour-douar, labour ar bezhin… Ha posubl eo kas e enklask e brezhoneg zoken, a-drugarez da labour Mevena Guillouzic-Gouret a zo karget eus ar skignañ hag ar raktresoù e brezhoneg. Brudañ ar Gwarez Filmoù hag he labour dastum, reneveziñ, miret ha niverelaat ar filmoù, a zo dav ober. Abalamour n'eo ket echu al labour, pell alese ! C'hoant o deus tud ar Gwarez Filmoù ober ur gopienn niverel eus pep film miret gante, er bloavezhioù a zeu. War stern an unnek implijiad emañ ar sevel eus ur greizenn dafar ivez, diwar-benn ar c'hleweled, ar filmoù amatour ha diwar-benn Breizh. Ar c'henlabour gant an enklaskerien, an arzourien pe gevelerien brevez ha publik a vo e kreiz ar raktresoù a zeu, gant ar c'hoant o deus tud ar gevredigezh da reiñ da anaout o dielloù. Evit-se e vezont sikouret gant Rannvro Breizh, departamant Penn ar Bed pe c'hoazh ar CNC (Centre National du Cinéma). Neb a gar a c'hall dont da ezel er gevredigezh evel-just, evit ma vije gwarezet mat eñvor Breizh.
Traduction: Gaïd Pitrou, nouvelle directrice de la Cinémathèque de Bretagne
Gaïd Pitrou est la nouvelle directrice de la Cinémathèque de Bretagne, installée à Brest, et qui a pour principale mission la conservation de films sur la Bretagne et ou tournés par des Bretons.
Dans les années 1970, quelques personnalités du monde du cinéma et de la culture commencent à s'intéresser au collectage de films anciens tournés en Bretagne et ou par des Bretons dans le monde. La Cinémathèque de Bretagne est créée par la suite en 1986, et grâce à l'influence de Jean-Pierre Berthomé, Alain Bienvenu, Jean-Yves Veillard et Donatien Laurent, elle devient une association 1901 en 1989. La Cinémathèque se trouve à Brest aujourd'hui, avec deux antennes à Rennes et à Nantes. La nouvelle directrice Gaëlle Pitrou, a travaillé pendant 10 ans pour le Ministère de la Culture, principalement sur le patrimoine. Elle nous explique comment le nombre d'archives filmées a considérablement augmenté. En effet, 2871 films étaient conservés par la Cinémathèque en 1992, alors qu'on dénombre 27 639 archives en son sein aujourd'hui ! La moitié de ces films ont été tournés par des professionnels, l'autre moitié par des amateurs. 7 200 films sont consultables gratuitement par le site internet de la Cinémathèque, depuis le premier confinement. Ces films sont époustouflants par leur qualité ou leur sujet, traitant de la vie quotidienne des Bretons, de leur travail, de leurs fêtes ou de leur ville. Un véritable trésor qui servira aussi bien au chercheur qu'au commun des mortels qui recherche un témoignage de son environnement proche, sa commune, voire même de personnes qu'il a connu. On peut même effectuer ses recherches en breton aujourd'hui, grâce à la version du site internet traduite par Mevena Guillouzic-Gouret, chargée de la diffusion des archives sur les réseaux sociaux et des opérations en langue bretonne. Faire connaître le travail de conservation, de restauration et de numérisation des films est essentiel. Le travail de la Cinémathèque de Bretagne est loin d'être achevé ! Un des objectifs de l'association pour les années à venir est d'effectuer une copie numérique de chaque archive filmée, ainsi que d'étendre les partenariats publics et privés, comme la recherche avec les universités, les artistes… La création d'un centre de documentation sur l'audiovisuel, le film amateur et la Bretagne historique est aussi lancée. L'association bénéficie du soutien financier de la région Bretagne, du département du Finistère ou encore du Centre National du Cinéma (CNC) pour mener à bien ses projets. Tout un chacun peut bien sûr devenir membre de l'association, afin que soit protégée la mémoire de la Bretagne.